این مرور کاکرین کارآزماییهایی را خلاصه میکند که تاثیرات آرتمیسینین-نفتوکین را در مقایسه با دیگر درمانهای ترکیبی مبتنی بر آرتمیسینین (ACTs) توصیه شده توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) برای درمان بزرگسالان و کودکان مبتلا به مالاریا P. falciparum بدون عارضه بررسی کردند. پس از جستوجو برای یافتن کارآزماییهای مربوطه تا ژانویه 2015، تعداد چهار کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) را با مشارکت 740 بزرگسال و کودک یافتیم.
مالاریای بدون عارضه چیست و آرتمیسینین-نفتوکین چه عملکردی دارند
مالاریای بدون عارضه شکل خفیف مالاریا است که معمولا باعث تب، با یا بدون سردرد، خستگی، دردهای عضلانی، دردهای شکمی، تهوع و استفراغ میشود. در صورت عدم درمان، میتواند به مالاریای شدید با نارسایی کلیه، مشکلات تنفسی، کاهش سطح هوشیاری، و در نهایت مرگ بیانجامد.
سازمان جهانی بهداشت استفاده از ACT را برای درمان افراد مبتلا به مالاریای P. falciparum توصیه میکند. در حال حاضر پنج ترکیب درمانی توصیه میشود، که همه آنها در طول سه روز تجویز میشوند. آرتمیسینین-نفتوکین (artemisinin-naphthoquine) ترکیب جدیدی است که در چین توسعه یافته، و به عنوان رژیمهای درمانی یک روزه یا سه روزه در حال عرضه و ارزیابی است.
پژوهشها چه میگویند
آرتمیسینین-نفتوکین در مقابل آرتمتر-لومفانترین (artemether-lumefantrine; AL)
در سه کارآزمایی کوچک از Benin؛ Côte d'Ivoire و Papua New Guinea، هر دو ترکیب درمانی آرتمیسینین-نفتوکین و AL در روز 28 بروز بسیار کم شکست درمانی داشتند ( شواهد با کیفیت پائین )، و در کارآزمایی Papua New Guinea این میزان در هر دو گروه در روز 42 باقی ماند ( شواهد با کیفیت بسیار پائین ).
آرتمیسینین-نفتوکین در مقابل دیهیدروآرتمیسینین-پیپراکین (dihydroartemisinin-piperaquine)
در یک مطالعه کوچک از اندونزی، شکست درمان در روز 28 و روز 42 با آرتمیسینین-نفتوکین و DHA-P بسیار کم بود ( شواهد با کیفیت بسیار پائین ).
نتیجهگیریها
نتایج این چند کارآزمایی از آرتمیسینین-نفتوکین امیدوارکننده هستند، اما انجام کارآزماییهای بزرگتر در شرایط مختلف لازم است تا مطمئن شویم که آرتمیسینین-نفتوکین به اندازه دیگر داروهای ضدمالاریا موثر و قابل تحمل است.
نتایج این چند کارآزمایی از آرتمیسینین-نفتوکین امیدوارکننده است، اما انجام کارآزماییهای بیشتری در شرایط متفاوت مورد نیاز است تا اثربخشی و بیخطری نسبی آنها را در مقایسه با ACTهای ثابتشده نشان دهند. کارآزماییها آتی باید برای نشان دادن برتری یک ترکیب درمانی به اندازه کافی قدرت داشته باشند، و رژیمهایی که شامل سه روز از جزء آرتمیسینین هستند، احتمالا به رژیمهای یک روزه ترجیح داده میشوند.
سازمان جهانی بهداشت (WHO) درمان ترکیبی مبتنی بر آرتمیسینین (ACT) را برای درمان افراد مبتلا به مالاریا پلاسمودیوم فالسیپاروم (Plasmodium falciparum) توصیه میکند. در حال حاضر پنج ترکیب درمانی توصیه میشود، که همه آنها در طول سه روز تجویز میشوند. آرتمیسینین-نفتوکین (artemisinin-naphthoquine) ترکیب جدیدی است که در چین توسعه یافته، و به عنوان یک درمان یک روزه به بازار عرضه میشود. اگرچه دورههای درمانی کوتاهتر ممکن است پایبندی به درمان را بهبود بخشند، WHO تجویز حداقل سه روز از جزء آرتمیسینین کوتاهاثر را برای از بین بردن 90% از انگلهای P. falciparum در جریان خون، پیش از قطع داروی همراه با اثر طولانیتر برای پاکسازی انگلهای باقیمانده، توصیه میکند.
ارزیابی اثربخشی و بیخطری (safety) ترکیب آرتمیسینین-نفتوکین در درمان بزرگسالان و کودکان مبتلا به مالاریای P. falciparum بدون عارضه.
پایگاه ثبت تخصصی گروه بیماریهای عفونی در کاکرین؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL) که در کتابخانه کاکرین منتشر شدند؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ و LILACS را تا ژانویه 2015 جستوجو کردیم. همچنین با استفاده از عبارات جستوجوی «malaria» و «*arte* OR dihydroarte»، متا رجیستر کارآزماییهای کنترلشده ( m RCT) را جستوجو کردیم.
کارآزماییها تصادفیسازی و کنترلشده که ترکیبهای آرتمیسینین-نفتوکین را با ACTهای توصیهشده توسط WHO برای درمان بزرگسالان و کودکان مبتلا به مالاریای بدون عارضه ناشی از P. falciparum مقایسه کردند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم کارآزماییها را از نظر واجد شرایط بودن و خطر سوگیری (bias) ارزیابی کرده، و دادهها را استخراج کردند. پیامدهای اولیه را مطابق با «پروتکل برای ارزیابی و نظارت بر اثربخشی داروهای ضدمالاریا (Protocol for assessing and monitoring antimalarial drug efficacy)» مورد نظر WHO آنالیز کرده و داروها را با استفاده از خطر نسبی (RR) و 95% فاصله اطمینان (CI) مقایسه کردیم. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از تاثیرات مداخله روی گامتوسیتها، هموگلوبین، و عوارض جانبی. کیفیت شواهد را با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) ارزیابی کردیم.
چهار کارآزمایی با حضور 740 بزرگسال و کودک، معیارهای ورود را داشتند. آرتمیسینین-نفتوکین به صورت یک دوز واحد (دو کارآزمایی)، به صورت دو دوز با فاصله هشت ساعت (یک کارآزمایی)، و یک بار در روز به مدت سه روز (یک کارآزمایی) تجویز شده، و با رژیمهای سه روزه ACT مقایسه شد. سه کارآزمایی کوچک دیگر از سوی شرکتهای داروسازی انجام شدند. ما دادهها را درخواست کردهایم اما پاسخی از این شرکتها دریافت نکردهایم.
آرتمیسینین-نفتوکین در مقابل آرتمتر-لومفانترین (artemether-lumefantrine; AL)
هر دو ترکیب در سه کارآزمایی کوچک از Benin؛ Côte d'Ivoire و Papua New Guinea، بروز بسیار اندک شکست درمان را در روز 28 داشتند، و هیچ تفاوتی در شکست درمان، تعدیل شده یا تعدیل نشده با PCR، نشان داده نشد (سه کارآزمایی، 487 شرکتکننده، شواهد با کیفیت پائین ). فقط یک مطالعه از Papua New Guinea شرکتکنندگان را تا روز 42 دنبال کرد، و تعداد شکستهای درمانی با هر دو ترکیب بسیار اندک باقی ماندند (یک کارآزمایی، 186 شرکتکننده، شواهد با کیفیت بسیار پائین ).
آرتمیسینین-نفتوکین در مقابل دیهیدروآرتمیسینین-پیپراکین (dihydroartemisinin-piperaquine)
در یک کارآزمایی کوچک از اندونزی، شکست درمان در روز 28 و روز 42 در هر دو گروه بسیار اندک بوده و هیچ تفاوتی نشان داده نشد (یک کارآزمایی، 144 شرکتکننده، شواهد با کیفیت بسیار پائین ).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.