آترواسکلروز (atherosclerosis) میتواند باعث باریک شدن و سفت شدن عروق خونی اصلی تامینکننده کلیهها (تنگی شریان کلیوی (renal artery stenosis)) و در نتیجه فشار خون بالا شود. حتی با استفاده از داروهای کاهشدهنده فشار خون (آنتیهیپرتانسیو)، باریک شدن شریان کلیوی آترواسکلروتیک تمایل به پیشرفت دارد. جریان خون ضعیف منجر به کمبود اکسیژن (ایسکمی کلیوی) و از دست دادن عملکرد کلیه و در نتیجه نارسایی کلیوی میشود. در حال حاضر، درمانهای احتمالی عبارتند از درمان طبی با داروهای کاهشدهنده فشار خون، آنژیوپلاستی با بالون (balloon angioplasty) با جاگذاری استنت (جاگذاری یک لوله شبیه بالون که برای باز کردن شریان باد میشود، سپس یک لوله فلزی کار گذاشته میشود که در محل باقی میماند تا شریان را باز نگه دارد) و جراحی برای بازسازی شریان. نویسندگان مرور هشت کارآزمایی کنترلشده را شناسایی کردند که در آنها در مجموع 2222 بزرگسال بهطور تصادفی انتخاب شدند تا فقط آنژیوپلاستی با بالون داشته باشند یا فقط درمان دارویی. کیفیت کلی شواهد در سطح متوسط در نظر گرفته شد زیرا کیفیت روششناسی (methodology) مطالعات بهطور چشمگیری متفاوت بود و دو مورد از مطالعات دادههای کافی را برای ارزیابی خطر سوگیری (bias) ارائه نکردند. بهطور کلی، دادهها برای نشان دادن اینکه یک درمان برای پیشگیری از دست دادن عملکرد کلیه یا تنگی مجدد شریان کلیوی بهتر از دیگری است، کافی نبودند. بیمارانی که با آنژیوپلاستی با بالون درمان شدند ممکن است به داروهای آنتیهیپرتانسیو کمتر یا دوزهای کمتری نیاز داشته باشند و با بهبود جزئی در فشار خون دیاستولیک اما نه سیستولیک مواجه شوند. به نظر میرسد آنژیوپلاستی با بالون بیخطر باشد و تعداد عوارض جانبی کلیوی و قلبیعروقی در شرکتکنندگان درمانشده با هر دو روش مشابه بودند. عوارض پروسیجرال کمی با انجام آنژیوپلاستی با بالون گزارش شدند (تجمع خون خارج از عروق خونی در محل جاگذاری کاتتر (6.5%)، گشاد شدن شریان کشاله ران (0.7%)، پرفوراسیون یا پارگی شریان کلیوی یا کلیه (2.5%)، همچنین رخداد مرگومیر، اندکی پیش، حین یا پس از انجام پروسیجر (0.4%)). عوارض جانبی درمان طبی گزارش نشدند.
برای نتیجهگیری درباره این مساله که ریواسکولاریزاسیون در قالب انجام آنژیوپلاستی با بالون، با یا بدون استنتگذاری، نسبت به درمان طبی، به منظور درمان تنگی شریان کلیوی آترواسکلروتیک در بیماران مبتلا به هیپرتانسیون برتری دارد یا خیر، دادههای موجود کافی نیستند. با این حال، آنژیوپلاستی با بالون منجر به بهبود اندکی در فشار خون دیاستولیک و کاهش اندک نیاز به داروهای آنتیهیپرتانسیو میشود. به نظر میرسد که انجام آنژیوپلاستی با بالون بیخطر بوده و تعداد عوارض جانبی قلبیعروقی و کلیوی ناشی از آن و ناشی از درمان طبی مشابه باشند.
تنگی شریان کلیوی آترواسکلروتیک (atherosclerotic renal artery stenosis) شایعترین علت هیپرتانسیون ثانویه است. آنژیوپلاستی با بالون (balloon angioplasty) همراه با استنتگذاری بهطور گستردهای برای درمان بیماران هیپرتانسیو مبتلا به تنگی شریان کلیوی مورد استفاده قرار میگیرد، اما اثربخشی این پروسیجر در درمان هیپرتانسیون، بهبود عملکرد کلیه و پیشگیری از رویدادهای نامطلوب قلبیعروقی و کلیوی هنوز هم نامشخص است. این یک نسخه بهروز شده از مروری است که شامل نتایج کارآزماییهای بزرگ اخیر و مهم بوده و برای نخستینبار در سال 2003 منتشر شد.
مقایسه اثربخشی آنژیوپلاستی با بالون (با و بدون استنتگذاری) با درمان طبی در درمان تنگی شریان کلیوی آترواسکلروتیک در بیماران مبتلا به هیپرتانسیون. پیامدهای زیر مقایسه شدند: کنترل فشار خون، عملکرد کلیه، فراوانی عوارض جانبی قلبیعروقی و کلیوی، وجود یا عدم وجود تنگی مجدد شریان کلیوی، عوارض جانبی درمان طبی، تعداد و دوزهای تعیینشده روزانه برای داروهای آنتیهیپرتانسیو.
برای این نسخه بهروز شده، هماهنگکننده جستوجو در کارآزماییهای گروه بیماریهای عروقی محیطی در کاکرین به جستوجو در پایگاه ثبت تخصصی (آخرین جستوجو در می سال 2014) و CENTRAL (شماره 4؛ سال 2014) پرداخت. کتابشناختیها (bibliography) نیز مرور شده و برای کسب اطلاعات بیشتر با نویسندگان کارآزمایی تماس گرفته شد.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) که آنژیوپلاستی با بالون را با درمان طبی در بیماران هیپرتانسیو مبتلا به تنگی شریان کلیوی که از نظر همودینامیکی قابل توجه بود (کاهش بیش از 50% در قطر لومینال (luminal)) و با پیگیری حداقل شش ماه، مقایسه کردند.
دادههای مربوط به طراحی کارآزمایی، شرکتکنندگان، مداخلات و معیارهای پیامد بهطور جداگانه استخراج شدند. یک متاآنالیز رسمی برای ارزیابی تاثیر درمان بر فشار خون، عملکرد کلیه و عوارض جانبی قلبیعروقی و کلیوی، تکمیل شد. نسبتهای شانس (ORs) پتو و 95% فواصل اطمینان (CI) متناظر آنها برای پیامدهای دو حالتی (dichotomous outcome) و تفاوتهای میانگین (MD) و 95% CIهای متناظر آنها برای متغیرهای پیوسته (continuous) محاسبه شدند.
هشت RCT شامل 2222 شرکتکننده مبتلا به تنگی شریان کلیوی در این مرور گنجانده شدند. کیفیت کلی شواهد به دست آمده از این مرور در سطح متوسط بود. به دلیل ارائه متفاوت برخی از پیامدهای کارآزمایی، تجمیع تعداد محدودی از نتایج امکانپذیر بود. متاآنالیز چهار مطالعه که تغییر در فشار خون (blood pressure; BP) دیاستولیک را گزارش کردند، بهبود اندکی را در BP دیاستولیک در گروه آنژیوپلاستی نشان داد (MD؛ 2.00- میلیمتر جیوه؛ 95% CI؛ 3.72- تا 0.27-) در حالی که متاآنالیز پنج مطالعه که تغییر در BP سیستولیک را گزارش کردند، هیچ شواهدی را مبنی بر بهبودی قابل توجه پیدا نکرد (MD؛ 1.07- میلیمتر جیوه؛ 95% CI؛ 3.45- تا 1.30). با اندازهگیری کراتینین سرم، تاثیر قابل توجهی بر عملکرد کلیه مشاهده نشد (MD؛ 7.99- میکرومول/لیتر؛ 95% CI؛ 22.6- تا 6.62). متاآنالیز سه مطالعه که میانگین تعداد داروهای آنتیهیپرتانسیو را گزارش کردند، کاهش اندکی را در نیاز به داروهای آنتیهیپرتانسیو برای گروه آنژیوپلاستی نشان داد (MD: -0.18؛ 95% CI؛ 0.34- تا 0.03-). تکرار آنژیوگرافی فقط روی تعداد کمی از شرکتکنندگان در یک کارآزمایی واحد انجام شد، بنابراین اظهارنظر در مورد تنگی مجدد شریان کلیوی پس از آنژیوپلاستی با بالون امکانپذیر نبود. بر اساس نتایج هفت مطالعه که پیامدهای بالینی قلبیعروقی و کلیوی را گزارش کردند، هیچ تفاوتی در عوارض جانبی قلبیعروقی (OR: 0.91؛ 95% CI؛ 0.75 تا 1.11) یا کلیوی (OR: 1.02؛ 95% CI؛ 0.75 تا 1.38) میان گروههای آنژیوپلاستی و درمان طبی وجود نداشت. تعداد کمی از عوارض پروسیجرال با انجام آنژیوپلاستی با بالون گزارش شدند (بروز هماتوم در محل جاگذاری کاتتر (6.5%)، آنوریسم کاذب شریان فمورال (0.7%)، پرفوراسیون یا دایسکسیون کلیه یا شریان کلیوی (2.5%)، همچنین مرگومیرهای حولوحوش زمان انجام پروسیجر (0.4%)). عوارض جانبی درمان طبی گزارش نشدند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.