فائزه: گروه درد، مراقبت تسکینی و حمایتی در کاکرین یا Cochrane Pain, Palliative and Supportive Care Group بیش از 300 مطالعه مروری را در طیف وسیعی از موضوعات ارائه کرده است. یکی از این موارد، مروری بر درمان نیش عروس دریایی  است که در جون 2023 به‌روز شد. ما از نویسنده اصلی آن، «ریچارد مک‌گی» (Richard McGee) از بخش اطفال در «بیمارستان گاسفورد» (Gosford Hospital) در استرالیا خواستیم تا در مورد آن برای ما بیشتر توضیح دهد و او از صدای هوش مصنوعی (AI voice) از elevenlabs.io برای انجام ضبط استفاده کرد. مرکز کاکرین ایران مصاحبه «مایک کلارک»، سردبیر پادکست در کتابخانه کاکرین با نویسنده اصلی آن، «ریچارد مک‌گی» (Richard McGee) از بخش اطفال در «بیمارستان گاسفورد» (Gosford Hospital) در استرالیا را ترجمه و ضبط کرده است که با صدای علیرضا عباسی و فائزه رستاقی می‌شنوید.

علیرضا: عروس دریایی یا jelly fish در اقیانوس‌های سراسر جهان پیدا می‌شود و از آنجایی که بیشتر افراد ترجیح می‌دهند در آب‌های گرم‌تر شنا کنند، همان جایی است که اغلب با عروس دریایی برخورد می‌کنند. هر فردی که توسط عروس دریایی نیش زده شده باشد، می‌داند که وقتی سلول‌های گزنده تخصصی روی عروس دریایی، به نام نماتوسیست‌ها (nematocyst)، یک خار سمی را به پوست فرد شلیک می‌کنند، تا چه اندازه دردناک است. گزش گونه‌های مختلف، نشانه‌هایی را با شدت متفاوت، با علائم خفیف‌تر از جمله درد، قرمزی و خارش در محل نیش ایجاد می‌کنند. با این حال، واکنش‌ها به برخی از گونه‌های عروس دریایی می‌تواند جدی‌تر بوده و گاهی اوقات باعث بروز سندرم ایروکانجی (Irukandji syndrome) شود که ممکن است به مرگ بیمار بی‌انجامد.

از آنجا که نیش عروس دریایی در سطح جهان بسیار رایج است، درمان‌های عامیانه بسیاری برای آن پیشنهاد شده و علاقه و توجه زیادی به یافتن بهترین راه برای درمان نیش وجود دارد. به همین دلیل، شواهد موجود را بررسی کردیم تا سعی کنیم فواید و مضرات درمان‌های مختلف را بهتر درک کنیم.

ما 9 مطالعه را با 574 شرکت‌کننده از استرالیا، مالزی و ایالات متحده پیدا کردیم. هر مطالعه فقط تعداد کمی شرکت‌کننده داشت و هر یک نیز مشکلاتی را در رابطه با روش انجام خود نشان دادند. این موارد شامل آگاهی شرکت‌کنندگان از نوع درمانی بود که دریافت کردند و بخش زیادی از آنها پیش از پایان مطالعه آن را ترک کردند. این موضوع اعتماد ما را به دانسته‌های مبتنی بر شواهد به شدت محدود می‌کند، اما همچنان مایلیم که شما را از طریق یافته‌های مطالعات انجام‌شده راهنمایی کنیم.

در ابتدا، چهار مطالعه را پیدا کردیم که درمان‌های سرد یا گرم را برای درمان درد مقایسه کردند. در دو مورد از این مطالعات، افراد به‌طور تصادفی توسط عروس دریایی بطری آبی با نام انگلیسی bluebottle jellyfish در استرالیا گزیده شده بودند، در حالی که دو مطالعه دیگر روی افرادی انجام شدند که به‌طور تصادفی توسط عروس دریایی جعبه‌ای هاوایی با نام انگلیسی Hawaiian box jellyfish و یا عروس دریایی بزرگ جعبه‌ای با نام انگلیسی major box jellyfish در استرالیا و هاوایی گزیده شده، و در ساحل یا بیمارستان تحت درمان قرار گرفتند. گرما با استفاده از کیسه داغ یا آب داغ همراه با دوش، حمام، سطل، یا شلنگ روی محل نیش استفاده شد. سرما با استفاده از کیسه‌های یخ یا بسته‌های سرد اعمال شد. با این حال متأسفانه، نمی‌توانیم بگوییم که: اعمال گرما یا سرما در محل نیش عروس دریایی، درد را ظرف یک ساعت پس از درمان کاهش می‌دهند یا متوقف می‌کنند؛ نیاز به درمان مجدد یا تغییر به درمان جایگزین را کاهش می‌دهند: واکنش‌های پوستی را در 24 ساعت نخست کاهش می‌دهند؛ یا باعث هر گونه آسیب می‌شوند یا خیر.

چهار مطالعه، درمان‌های موضعی را مقایسه کردند که روی پوست در محل نیش‌زدگی و اطراف آن اعمال شدند. در یک مطالعه، افراد پس از نیش تصادفی عروس دریایی جعبه‌ای هاوایی در همان ساحل هاوایی تحت درمان قرار گرفتند، اما در سه مطالعه دیگر، افراد داوطلب شدند تا در یک محیط آزمایشگاهی توسط عروس دریایی نیش زده شوند. طیف وسیعی از درمان‌ها از جمله آب شیرین، آب دریا، یک محصول تجاری به نام Sting Aid، تردکننده گوشت آدولف یا Adolph's meat tenderiser، ایزوپروپیل الکل، آمونیاک، آب گرم‌شده، اسید استیک، و بی‌کربنات سدیم بررسی شدند. باز هم، اعتماد اندک ما به شواهد موجود به این معنی است که نمی‌توانیم بگوییم استفاده از هر یک از این درمان‌ها درد را ظرف شش ساعت پس از درمان کاهش می‌دهند یا متوقف می‌کنند، یا باعث آسیب می‌شوند یا خیر. حتی یکی از شرکت‌کنندگان پس از مصرف آمونیاک دچار سوختگی شیمیایی شد.

در نهایت، مطالعه نهم شامل افرادی بود که پس از نیش تصادفی عروس دریایی جعبه‌ای که باعث سندرم ایروکانجی می‌شود، با سولفات منیزیم داخل وریدی یا دارونما در بیمارستان تحت درمان قرار گرفتند. با این حال، این مطالعه، تسکین درد را به روشی اندازه‌گیری نکرد که بتواند در مطالعه مروری ما گنجانده شود، و هیچ یک از پیامدهای دیگری را که به آن علاقه‌مند بودیم، اندازه‌گیری نکرد.

در نتیجه، مشخص نیست که هر یک از درمان‌های ارزیابی‌شده که در این مطالعات گنجانده شدند، درد را پس از نیش‌زدگی افراد توسط گونه‌های عروس دریایی کاهش داده یا متوقف می‌کنند یا مزایای دیگری را ارائه می‌دهند یا خیر. علاوه بر این، از آنجایی که یافته‌های ما فقط مربوط به نیش تعداد کمی از گونه‌های عروس دریایی در استرالیا، مالزی و هاوایی است، نباید از آنها برای تصمیم‌گیری در مورد گزینه‌های درمانی برای هر نوع دیگری از عروس دریایی استفاده کرد.

فائزه: اگر مایل هستید در مورد گونه‌های عروس دریایی و انواع درمان‌های آزمایش‌شده بیشتر بدانید، مطالعه مروری کامل، به صورت آنلاین در دسترس شما قرار دارد. اگر به Cochrane Library دات کام بروید و به سادگی «عروس دریایی» را به فارسی یا «jellyfish» را به انگلیسی به عنوان یک کلمه جست‌وجو کنید، لینک آن را خواهید یافت. عنوان کامل فارسی این مرور «نقش مداخلات در مدیریت علائم و نشانه‌های ناشی از نیش عروس دریایی» است.

Podcast translated by Soheil Ebrahimpour
Podcast edited by Shadi Kolahdoozan
Podcast recorded by Alireza Abbasi and Faezeh Rastaghi